خلاصه ای از : جلسه فلسفه طنز متعالی در مجمع عالی حکمت اسلامی مشهد مقدس. 19/4/97

 

 

ابتدا با اهمیت مقوله طنز و ضرورت پرداختن به آن، لزوم جلسه را مشخص کردیم.

 

 

در مرحله بعد واژه شناسی کردیم و بعضی از کلمات مهم چون طنز و دیگر کلمات همگون او مثل هزل، هجوlampoon، تمسخر، پارودیparody، بورلسکburlesque، ساتیر satire، هومور humor و کلماتی دیگر را توضیح دادیم.

 

رابطه طنز با مباحث دینی و فلسفی نیز بررسی اجمالی شد. در فلسفه طنز ابتدا سه نظریه مطرح (برتری طلبی، ناسازگاری و تسکین) را بررسی و اجمالا هر کدام را نقد کردیم.

 

 

 

چند سوال اساسی که پیرامون برتری طلبی مطرح شد، اینکه برداشت از کلام افلاطون و ارسطو و کتاب مقدس اشتباه بوده است. این تفسیر با جاهای دیگری که خنده و طنز تأیید شده تعارض دارد. روش حل این تعارض.

در مورد نظریه ناسازگاری نیز چند سوال مطرح است. کلیت نداشتن این نظریه، مانع اغیار نبودن (به اصطلاح منطق)، سوال بزرگ در باره تاریخچه این نظریه.

 

 

در مورد تسکین نیز مطالبی هست که فقط یکی بیان شد که این نظریه اصلا در کنار دیگر نظرات قرار نمیگیرد، چرا که آنها علت فاعلی را بررسی میکنند و در اینجا علت غایی را بررسی میکند. به نظر خلطی بین واژه مشترک لفظی «علت» رخ داده است.

 

 

 

 

در انتها به عنوان پیشنهاد «فلسفه طنز متعالی» را که مرکب و نسبی است را پیشنهاد کردیم و اجمالا به برتری آن بر دیگر نظرات اشاره شد. 

فلسفه طنز متعالی 13 شاخصه دارد که هر کدام توضیحات فراوانی دارد که به علت ضیق وقت اجمالا بیان شدند:

 

 

1-            تحقق یک ناهماهنگی             

 

 

2-            غیره منتظره بودن این ناهماهنگی برای شخص مدرِِک     

 

 

3-            ادراک این ناهماهنگی به صورت تفصیلی            

 

 

4-            ادارک غیر مضر بودن یا غیرقابل اعتنا بودن برای مدرِک.

 

 

5-            مهم بودن این ناهماهنگی       

 

 

6-            تمرکز بر وجه ناهماهنگی     

 

 

7-            عظمت و تقدس و مسئولیت زایی نداشتن              

 

 

8-            تناسب و هماهنگی این ناهماهنگی غیر منتظره با نفس انسان               

 

 

9-         خروج از جدیت و داشتن یک حالت بی خبری

 

 

10-       زمینه سرور قلبی داشتن

 

 

11-       نیت سازندگی داشتن در طنز مصطلح

 

 

12-       برتری طلبی در بعضی از تمسخر و هجو

 

 

13-        مقام تخاطب و گروهی بودن طنز

 

 

بعضی از این عناوین در قسمت نکات تکمیلی «فلسفه طنز متعالی» بیشتر توضیح داده شده است. دو بحث دیگر نیز اجمالا طرح بحث شد: منظور از فلسفه  و منظور از متعالی در پژوهش مورد نظر چیست؟ نکته دیگری که اشاره شد: بحث مهم و چالش برانگیزِ پارادایم تحقیقِ فلسفی در باب تصورات.

 

 

 

من الله توفیق و له الحمد.

 

صوت جلسه را هم انشاالله تقدیم سروران عزیزان خواهیم کرد.

 

 

 

علی اکبر قلی زاده/ شوال 1439.